Intussen op de Werkvloer deel 7: “Over schapen, Watzlawick en IDAHOBIT”

“De overtuiging dat iemands eigen kijk op de werkelijkheid de enige werkelijkheid is, is de gevaarlijkste van alle illusies” Watzlawick.

Vandaag hesen we de vlag voor IDAHOBIT, de internationale dag tegen homofobie, bifobie, intersekse discriminatie en transfobie (in het Engels klinkt het beter).

Ik dacht terug aan de dag dat Edwin en ik samen, vanuit onze gedeelde liefde voor design naar het Stedelijk Museum waren geweest. We bezochten de tentoonstelling Formafantasma, over schapen. Of beter: over wol. Of nog beter: over wat we van (onze omgang met) dieren kunnen leren. Op weg naar de uitgang kwamen we door het beeld- en geluidskunstwerk “I hear you, I hear you”, van Nora Turato, een kunstwerk dat gaat over zelfconstructie: zelfbeeld, zelfexpressie en identiteit.

Ik grinnikte zachtjes in mezelf. Ik heb vaak binnenpretjes die – eenmaal uitgelegd – voor andere mensen helemaal niet grappig zijn. Ik vond de door de curator ongetwijfeld onbedoelde tegenstelling tussen een duik in de wereld van hét kuddedier bij uitstek en het concept van menselijke zelfconstructie hilarisch. Maar eenmaal uitgegrinnikt, begonnen die vermaledijde radertjes aan de binnenkant van mijn hoofd, die radertjes die maar nooit tot stilstand lijken te willen komen, op volle toeren te draaien.

Zelfconstructie. Volgens Paul Watzlawick ontstaat de realiteit in de betekenis die mensen aan feiten geven. Mensen construeren hun identiteit en wereldbeeld op basis van sociale en culturele invloeden. Je eigen identiteit ontdekken, omarmen en tonen is volgens hem een constant proces. Door taal, door interactie, door strijd en door erkenning. Zo ging het bij mij in ieder geval wel. Met vallen en opstaan - ook een keer als slachtoffer van geweld op straat in Brussel, omdat ik met mijn toenmalige vriend hand in hand liep. Nu nog durf ik niet zomaar Edwins hand te pakken als we, bijvoorbeeld, een museum uitkomen.

Juist het schaap heeft de twijfelachtige eer om voorbeeld te staan voor hoe mensen zich conformeren aan sociale normen en groepsverwachtingen. Zoals schapen ‘weten’ is het veilig in de kudde. Maar als niemand ooit een andere richting op durft te gaan verandert er niets, ook niet ten goede. Juist daarom is het zo belangrijk om met elkaar voor iedereen sociale veiligheid te bieden op de werkvloer. Want soms moet de kudde van route veranderen en iedereen kan zomaar een goed idee hebben.

IDAHOBIT is niet voor niets op 17 mei. Op 17 mei 1990 verwijderde de Wereldgezondheidsorganisatie homoseksualiteit officieel uit de lijst van psychiatrische aandoeningen. En je zou denken, als er eenmaal een schaap over de dam is…

In deze serie schrijf ik over mijn avonturen op de werkvloer.